پایه ((root stock و پیوندك (csion)باید هر كدام دارای خواص و صفاتی باشد تا پیوند زدن ممكن و یا از نظر اقتصادی صرفه جویانه تر باشد.
1- انتخاب پایه: بهترین پایه باید دارای شرایط زیر باشد:
مقاومت به سرما- این موضوع در نواحی گرمسیر و یا نقاطی كه دارای آب و هوای معتدل می باشند چندان دارای اهمیت نیست ولی در مناطق سردسیر برای دوام درخت پیوندی و برداشت بهره كافی باید پایه هایی انتخاب نمود كه در مقابل سرمای سردترین زمستان محل مقاومت كند و مخصوصاً این نكته را باید در نظر گرفت كه مقاوت پایه به این عمل باید بیشتر از مقاومت پیوندك باشد چه اگر پایه به سرما حساس تر از پیوندك باشد در سالهای خیلی سرد درخت پیوندی به كلی از ریشه خشك می شود در صورتی كه اگر مقاومت آن زیادتر شد.در چنین سالی هر وقت پیوندك در اثر سرما ازبین رفت می توان از ریشه قوی یا زیاد پایه كه در مقابل سرما استقامت كرده استفاده نموده مجدداً آن را پیوند كرد. در این صورت نموی پیوندك سریع بوده و زودتر از درختی كه پایه آن جوان و ضعیف است میوه خواهد داد.
2-ازدیاد پایه: برای پایه نوعی را باید انتخاب نمود كه تكثیر آن به آسانی و با هزینه كم میسر باشد و مخصوصاً تا جایی كه ممكن است باید پایه را بوسیله غیر جنسی ازدیاد كرد زیرا فقط در این صورت است كه پایه ها یكنواخت و از یك جنس بوده و با در نظر گرفتن اثر متقابل پایه و پیوندك در یكدیگر باغ یكنواخت به دست می آید و بهره برداری از آن آسانتر و كم هزینه تر می شود.
3- مقاومت به بیماریها: یكی از شرایط مهم در انتخاب پایه مقاومت آن به انواع مختلف بیماریها و آفات می باشد .مثلا درباره انواع مو كه از نظر علمی به ویتیس وینفرا معروف است ( موهای ایران از این نوع است ) مورد حمله حشره زیر زمینی واقع می گردد كه فیلكسر نام دارد. این آفت روی ریشه کیله زندگانی می كند و در مدت نسبتاً كمی درخت را خشك نموده از بین می برد. در مقابل موهای محلی ایران یك نوع دیگردرخت انگور یافت می شود كه اصل آن از آمریكا بوده و این حشره به ریشه آن صدمه نمی زند.
خوشبختانه این آفت در ایران مشاهده نشده ولی هر گاه در ناحیه شیوع یافت باید موی ایرانی را روی پایه آمریكایی پیوند نمود.تا بوته انگور از گزند فلیكسر در امان بماند.
4- آسانی عمل پیوند زدن: پوست پاره ای از گیاهان به سختی از چوب جدا می شود ودر بعضی دیگر پوست به اندازه ای نازك است كه جدا كردن آن از چوب غیر مقدور می باشد.و این موضوع در پیوند تاجی و شكمی دارای اهمیت فراوان است. بنابراین در مورد پیوند كردن باید نوعی از گیاه به عنوان پایه انتخاب شودكه به آسانی بتوان پوست آن را از چوب جدا نمود.
5- مقدار و نوع ریشه: نباتاتی كه دارای ریشه ی سطحی و قوی می باشند بر گیاهانی كه دارای ریشه عمودی و ضعیف می باشند از نظر پایه ترجیح دارند چه تغییر مكان دادن درختانیكه ریشه سطحی دارند به مراتب آسانتر و موفقیت در گرفتن آنها در محل اصلی بیشتر از درختانی است كه دارای ریشه عمودی هستند.
6- پا جوش دادن پایه: درختانی كه پاجوش زیاد تولید می نمایند صلاحیت آن را ندارند كه به عنوان پایه مورد استفاده قرار گیرند زیرا پاجوش باعث ضعف درخت پیوند و درنتیجه نامرغوبی میوه آن می شود و از بین بردن یعنی كندن آنها نیز مستلزم صرف وقت و هزینه زائد است. مثلاً برای ازدیاد و انتشار انواع یاس درختی یا خوشه ای اصلاح شده بهتر است از برگ نو به عنوان پایه استفاده شود تا یاس درختی معمولی و نرك(مذکر) زیرا نوع اخیر بنابر طبیعت تولید پاجوش زیاد می نماید در صورتی كه برگ نو كمتر پاجوش می دهد.
7- توافق پایه با انواع مختلف خاك: هر چند یك نوع معین از گیاه را نمی توان در خاكهای مختلف كاشت و از نظر علمی یك نوعمعین از نبات در نوع معینی از خاك بهترین نتیجه را می دهد ، معهذا از نظر اقتصادی و تهیه نهال پیوندی برای فروش باید سعی نمود كه پایه انتخاب شده در بیشتر از انواع خاك ها زندگانی كرده و بهره كافی بدهد.
انتخاب پیوند- پیوندك نیز مانند پایه ی مادری دارای صفاتی می باشد كه ذیلاً به شرح آن می پردازیم :
1- مطابقت و تجانس آن با پایه به قسمی كه شرح آن گذشت.
2- پیوندك باید یكساله باشد. در پیوند خزانی می توان از شاخه های همان سال یعنی از شاخه هایی كه در بهار ظاهر شده اند استفاده نمود. سن پیوندك نباید از یكسال تجاوز نماید ولی باید كاملاً رسیده باشد .یعنی چوب آن به اندازه كافی سفت گردیده . مواد ذخیره ای كافی در آن جمع باشد.
3- پیوندك باید از شاخه های گل یا میوه دهنده پایه مادر تهیه شود. پیوندی كه از شاخه نرك(مذکر) برداشت شود معمولاً میوه نخواهد داد.
4- بهتر است پیوندك را از قسمت وسطی شاخه تهیه نمایند زیرا جوانه های قسمت بالایی خیلی جوان و ضعیف هستند و جوانه های قسمت پایانی شاخه كم محصول می باشند.
5- در درختانی كه دوره استراحت كامل دارند برای پیوند بهاره باید پیوندك را بعد از شروع دوره استراحت و قبل از بیدار شدن پایه مادری از خواب زمستانه تهیه نمود. هر گاه خطر یخبندان و سرمای شدید در بین باشد قطع پیوندك از درخت مادر قبل از یخبندان باید انجام گیرد زیرا سرمای شدید شاخه ها را خشكانیده و از بین می برد.
در نگهداری پیوندك هایی كه قبل از موعد پیوند كردن از شاخه مادری جدا می كنند باید دقت زیاد نمود و آنها را در محلی نگه داشت كه سرما به پیوندك صدمه نزند و گرمای بی موقع نیز باعث بیدار شدن و در نتیجه تبخیر و خشك كردن انها نشود . برای این منظورشاخه ها را در خزه و یا در بوره ی اره ی مرطوب در مكانی كه حد اكثر 5 تا 6 درجه حرارت داشته باشد نگاه می دارند. برای حفظ پیوندك از سرما و یا گرما ممكن است آنها را در نقطه ای از باغ زیر خاك كرد.
6- پیوندك و پایه در یك درجه از فعالیت حیاتی باشد و اگر این امر ممكن نشود پایه نسبت به پیوندك جلو باشد یعنی دارای فعالیت بیشتر باشد. به عبارت دیگر پایه باید قبل از پیوندك از خواب زمستانی بیدار شده شروع به فعالیت نماید ( در پیوند بهاره ) زیرا در غیر این صورت پیوندك قبل از جوش خوردن با پایه شروع به فعالیت كرده در اثر تبخیر و از دست دادن جزیی ذخیره غذایی كه با خود همراه دارد و نرسیدن مواد غذایی از پایه قبل از جوش خوردن خشك می شود
