نظر به مطلب فوق واضع مي شود که در قرن Bronze age انگور مورد استفاده انسانها قرار گرفته است و هم چنان علوم نباتي امروز به اثبات رسانيده که ميوه انگور در سال هاي 2440- 2435 قبل از ميلاد مورد استفاده مصريان قديم قرار داشت وآنها به پرورش و تربيه انگور مي پرداختند و نظر به اظهارات علماي نبات شناسي جهان تربيه انگور براي اولين بار در آسيا ميانه يا قسمت هاي شمالي کوههاي قفقاز و ترکستان شروع شده است که انواع وحشي تاک در جنگلات کشور ما ثبوت اين واقعت است که بعداً انگور از محل اصلي به مناطق مختلف دنيا انتشار يافته است .
به استناد به نگارش و تتبع پروفيسور (Vavilov) دانشمندي از شوروي سابق و پروفيسور (Chandler) دانشمندي از ايالا ت متحده امريکا از خاطرات عساکر اسکندر مقدوني درسال 330 قبل از ميلاد از انگور هاي هرات سخن به عمل آمده که شاهد قدامت تاريخي انگور در اين سر زمين مي باشد . با تشريح شکل قيد دايرةالمعارف انگلستان درسال 1910 ميلادي 50 نوع انگور درافغانستان شناخته شده است و هم چنان متکي به تشريحات عالم بلغاريايي اوصاف عالي شامل به ميوه جات افغانستان مي باشد . (2)
معرفي انگور :
درخت انگور يا تاک که به آن رز نيز گفته مي شود گياهي است دائمي و بسيار قديمي از خانواده Vitaceae ويا Ampeldiaceae که داراي شاخه هاي نرم و قابل انعطاف پيچکدار و بالا رونده مي باشد .
سطح انتشار تاک دردنيا وسع بوده و در همه قاره هاي کره زمين (آسيا ، اوروپا ، افريقا ، استراليا ، امريکا ) به صورت خود رو و پراگنده ديده شده و به واسطه سازش و تطبيق باشرايط اقليمي و محيطي متفاوت به تدريج اهلي گرديده که در نتيجه اصلاح نژاد و به فراورده هاي مختلف آن مورد توجه کامل قرار گرفته و بدين ترتيب امروز در اکثر نقاط انگور خيز دنيا ارقام بسيار مرغوب آن کشت و مورد بهره برداري قرار مي گيرد .
انواع انگور هاي که در دنيا کاشته مي شود داراي گونه هاي متعددي هستند که مهم ترين آنها گونه Vitis vinifera مي باشد که به نام انگور دنياي قديم ناميده مي شود .
انگور که منشأ اصلي آن را کوهاي قفقاز مي دانند از طرف شرق به جنوب و جنوب غربي آسيا و طرف غرب به اوروپا مخصوصاً نواحي اطراف درياي مديترانه و شمال افريقا گسترش يافته و مورد بهره برداري قرار گرفته است .به طور عموم سه جنس عمده انگور در دنيا شناخته شده است که عبارت اند از :
1- انگور ويتيس لابروسکا(Vitis Labtusca)
2- انگور ويتيس وينيفريا(Vitis Vinifera)
3- انگور مسکا دين (Muscadine) (2)
و همچنان انگور از جمله ميوه جات small fruit به شمار رفته و در مبحث Entomology مورد مطالعه قرار مي گير د که از توليد و پرورش انگور به مامعلومات ارائه مي دارد .
انگور ميوه خوبي است و انواع متنوع دارد برحسب نوع ميوه وآب وهواي محل انواع آن فرق مي کند . اقسام زود رس و دير رس آن در حدود دو ماه متواتر به دست آمده و مورد استفاده قرار مي گيرد ، بنابر آن لازم است در کشت و به دست آورده محصولات آن خوب توجه صورت گيرد.
انگور از جمله نباتات برگ ريز چندين ساله مي باشد که به مقصد توليد انگور و کشمش تربيه و پرورش مي گردد، انگور از جمله ميوه هاي گوشتي (Berry) بوده که چندين تخمي است ، ديوار هاي داخلي و خارجي ميوه گوشتي بوده و تخم ها در داخل کتله گوشتي قرار دارد،ميوه انگور شکل خوشه اي داشته و هر شاخه اضافه تر از يک گل را تشکيل مي کند .
تابستان طولاني و خشک زمنه را براي رشد هر چه بهتر انگور مساعد ساخته و طول قد اين نبات دراکثرمناطق کشور ما الي 4 متر مي رسد ، تربيه انگور در کشور ما به صورت عموم به دو قسم صورت گرفته که يکي به قسم سواره تاک و ديگري آن به قسم پياده تاک مي باشد . (5)
و همچنان انگور يکي از ميوه هاي خيلي مهم مملکت ما بوده که مخصوصاً در ولايات هرات ، کندهار ، کابل ، فارياب و جوزجان ساحه وسعي را احتوا نموده واز ت حيث ابعاد دانه و رنگ با انواع مختلف عرض اندام مي نمايد، انگور نه تنها از لحاظ مصرف داخلي بلکه از حيث تجارت خارجي نيز اهميت بسزائي دارد . انگور افغانستان مخصوصاً نوع آب جوش و انگور کشمشي آن شهرت جهاني دارد.
اقسام ديگري از قبيل حسيني ، صاحبي ، نادري ، انگور لعل ، منقه ، تائفي ، غوله دان هر يک طعم مخصوص داشته و اکثراً به صورت تازه و خشک قابل استفاده است . (7)
اهميت اقتصادي انگور :
از لحاظ توليد انگور به مقايسه با ساير ميوه جات به پيمانه زياد تربيه ميگردد و هر سال به قسم تازه و خشک به ممالک ديگر صادر مي گردد. وانگور کشور ما در مناطق مختلف توليد مي گردد . که با اشاره به وضع اقليمي در مناطق سرد و گرم از محصولات استفاده بعمل مي آيد ، توليدات منذکره مصارف داخلي را رفع نموده و مقداريکه از مصارف داخلي باقي مي ماند در بازار هاي خارج به فروش مي رسد .
چون عوايد از في واحد زمين تحت کشت ميوه بيشتر از توليدانباتات يک ساله است بناءً توجه مردم به اين رشته مهم اقتصادي بيشتر مي باشد به خاطر که ار يک طرف براي تعدادي زيادي از ساکنين مناطق کار رواج مي نمايد واز جانب ديگر در تجارت خارجي از توليدات استفاده به عمل ميآيد.
به سويه جهاني فيصدي قند در محصولات انگور کشور ما متجاوز از (%22) مي باشد قابل ياد آوريست که مقدار قند در اکثر مناطق کشور الي (%35) ريکارد گرديده است و نظر به توليد ميوه در سطع ولايات قندهار مقام اول ، پروان مقام دوم ، هرات مقام سوم و غزني در مقام چهارم قرار دارد . توليد انگور نقش بارز را در اقتصاد کشور ما بازي مي کند که سالانه عوايد زياد از درک توليد و محصولات انگور به دست مي آيد .
در افغانستان انواع انگور تجارتي به ارتفاع 1667- 1000 متر ديده شده که مربوط به نوع Viniferaمي باشد .
ارزش صادراتي کشمش افغانستان در يک سال
شماره
نوع ميوه
مملکت وارد کننده
ارزش به مليون افغنی
1
انگور
هند
86.5
2
انگور
پاکستان
3.0
3
کشمش سرخ
شوروي سابق
56.5
4
کشمش سرخ
انگلستان
13.5
5
کشمش
چين
2.5
آمار فوق نمايانگر ارزش صادراتي انگور که به خارج از کشور صادر گرديده مي باشد که بالغ بر 160.20 مليون افغاني مي شود قرار مطالعات در زمينه صورت گرفته واضيح مي سازد که سطح توليدات ميوه انگور رو به افزايش بوده و هر سال به مقدار آن اضافه مي گردد . (6)
قرار احصائيه مرکزي افغانستان رقم توليدات سال هاي 1356- 1351 از درک ميوه انگور بالغ 2314000 مي گردد هر گاه نظري به اقلام صادراتي کشور اندازيم در ميابيم که ميوه جات در مجموع مقام اول را اتخاذ نموده است.
امروز در بسياري ازممالک جهان کاشتن انگور رواج دارد که ساحه بذري مجموعي آن 150 مليون هکتارمي باشد. (8)
اهميت غذائي انگور :
انسان ها براي فعاليت هاي روز مره خويش ضرورت دارند تا مواد مورد ضرورت خود را با صرف نمودن غذاي متنوع اکمال نمايند . اين غذا ها داراي پنج گروپ عمده بوده که در حيات روزمره با ارزش و حياتي مي باشد که عبارت اند از کاربوهايدريت ، پروتين ها ، شحميات ، و مواد معدني مي باشد.
ميوه انگور سر شار از مواد متذکره بوده مقادير کم و زياد اين مواد را با خود دارا مي باشد که از لحاظ اهميت غذايي با ارزش پنداشته مي شود که در اثر قلت يکي از پنج عنصر فوق الذکر صحت انسان به مخاطره افتيده و دچار به بيماري هاي گوناگون مي گردد. مواد مهم متشکه انگور که از جمله گلوکوز و فرکتوز مي باشد که در طرز استعمال اين مواد به اشکال مختلف مورد ضرورت درست مي گردد.
علاوه براينکه انگور به قسم تازه و کشمش مورد استفاده قرار مي گيرد و هم چنان از محصولات انگور به قسم گوناگون خوراکه ها درست مي گردد که بطور خلاصه از آنها قرار ذيل نام ميبريم .
1. براي ساختن مربا
2. اقسام شربت ها
3. شيرني هاي متنوع
4. الکول سازي
5. انگور قطي شده
جدول مقادير مواد منحله در تشکيل ميوه انگور
شماره
ترکيبات انگور
فيصدي عناصر متشکله
1
آب
85- 70
2
کاربوهايدريت
25- 15
3
تيزاب عضوي
1.85- 0.4
4
پروتين
0.01-0.001
5
مواد معدني
0.5- 0.3
علاوه بر عناصر فوق الذکر ميوه انگور داراي مواد متشکله ذيل نيز مي باشد .
ويتامين ها : ويتامين A ، ويتامين B، ويتامين C ، .
امينوفلاوين ، پرواکسين ، پنتوتونيک اسيد ، نيکوتونيک اسيد ، بايوتين .
تيزاب هاي عضوي : تارتاريک اسيد، مالک ، استريک اسيد ، اسفاريک ، فاسفورس .
قابل تذکر است که مقدار گلوکوز وفرکتوز درميوه انگور به يک اندازه و مساوي بوده ودر صورت پخته شدن بيش از حد ميوه مقدار فرکتوز افزايش مي يابد. (4)
خواص بوتانيکي انگور :
نبات انگور مربوط به فاميل Vitaceae بوده و متعلق به جينس Vitis مي باشد که جينس Vitis بدو گروپ کوچک و کوچکتر تقسيم شده است . اين دو گروپ که به نام هاي Sub genera Eavitis يعني انگور ها حقيقي و گروپ کوچکتر اين فاميل به نام Sub genera Muscadinia مشهور است .
نظربه تحقيقات که صورت گرفته انواع زياد انگور در جهان موجود بوده که از آن جمله تقريباً 120 نوع آن در کشور عزيز ما موجود بوده که همه اين ها مربوط به جينس Vitis مي باشد
از جمله اقسام اهلي انگور از %100 ،%90 آن انواع متشکله Vitis Vinifera را تشکيل مي دهد . در ايالات متحده امريکا دو نوع ديگر آن يعني Rotuldifolia و Munsoniana که مربوط به جينس Muscadinia مي باشد هم زرع مي شود علاوتاً نوع وحشي و خود روي تاک در جنگلات اسمار و اندراب ديده شده که طول اين انواع وحشي به 250ملي متر اندازه گيري شده است .
خواص بيولوژيکي انگور :
تاک انگور از جمله ميوه جات برگ ريز بوده و در مناطق گرم سير و متعدله توافق خوب دارد در کشور هاي که انگور توليد مي گردد بيشتر به قطب شمال که بين 51-50 درجه عرض البلد شمالي قرار دارد .
ريشه تاک از 4-2 متر در خاک فرو مي رود در بعضي قسمت ها طول ريشه تاک به 13 متر مي رسد و تکثير توسط قلمه خوب تر صورت مي گيرد پندک گلي شکل مرکب را دارامي باشد که يک سال قبل از ميوه دهي پندک ميوه تشکيل مي گردد.
رشد نمو درخت انگور در حرارت 22- 18 درجه سانتي گراد خوبتر گرديده وبرگ در اين نبات بالاي ساقه ها به شکل پراگنده به ساقه وصل مي باشد. حاشيه برگ شکل دندانه اره را دارا بوده از چندين تيغه برگي تشکيل شده است .
پخته شدن ميوه انگور به درجه حرارت اضافه تر از 10درجه سانتي گراد صورت مي گيرد که ارتباط به نوع انگور دارد، توافق انگور در بين 34 درجه شمالي و 94 درجه عرض البلد جنوبي خوب بوده خارج از درجات متذکره هم به پيمانه زياد توليد مي شود .
هم چنان انگور از جمله از ميوه جات مي باشد که فيصدي قند آن به مراتب زيادتر است نسبت به ساير مواد ترکيبي آن قند ها از مهم ترين ترکيبات هايدروجن و اکسيجن اند که در بسياري از مواد خوراکي يافت مي شوند . گلوکوز ، فرکتوز ، نشايسته ، گلايکوژن ، سلولوز در اين دسته شامل است . (4)
خواص بيولوژيکي:
تاک انگور ازجمله ميوجات برگ ريز بوده ودر مناطق گرم سير ومعتدله توافق خوب دارد. در کشورهايکه انگور توليد ميگردد بيشتر به قطب شمال که بين 51-50 درجه عر ض البلد شمالي قرار دارد.
ريشه تاک از 4-2 متر درخاک فرو ميرود در بعضي قسمتها طول ريشه تاک به 13 متر ميرسد ، تکثير توسط قلمه خوبتر صورت ميگيرد. پندک گلي شکل مرکب را دارا ميباشد. که يکسال قبل از ميوه دهي پندک ميوه تشکيل ميگردد. رشد ونموي نبات انگور در درجه حرارت 22-18 درحه سا نتي گريت خوبتر گرديده وبرگ درين نبات بالاي ساقه ها بشکل پراگنده به ساقه وصل ميباشد. حاشيه برگ شکل دندانه اره را دارا بوده که از چندين تيغه برگي تشکيل يافته است .
پخته شدن ميوه انگور به درجه حرارت اظافه تراز 10 درجه سانتي گريت صورت ميگيرد. که ارتباط به نوع انگور دارد. توافق انگور دربين 34 درجه شمالي و49 درجه عرض البلد جنوبي خوب بوده که خارج از درجات متذکره هم به پيمانه زياد توليد ميشود. وهم چنان انگور ازجمله ميوجات ميباشدکه فيصدي قند آن به مراتب زياد تر است نسبت به ساير مواد ترکيبي آن قند ها ازمهمترين ترکيبات هايدروجن واکسيجن اند. که دربسياري از مواد خوراکي يافت ميشوند. گلوکوز ، فرکتوز ، نشايسته ، گلايکوجن وسلولوز درين دسته شامل است. (5)
خواص کيمياوي انگور :
مواد قندي مهم در انگور عبارت از گلوکوز و فرکتوز بوده که در اثناي نمو قند گلوکوز بيشتر از ديگر قند ها بوده و در انگور هاي پخته و رسيده گلوکوز و فرکتوز نسبت به ديگر قند ها زياد مي شود .
ميوه انگور داراي %85- 70 آب ، %25-15 کاربوهايدريت ، %1.85- 0.4 تيزاب عضوي ،%0.01- 0.001 پروتين ،%0.5- 0.3 مواد معدني مي با شد .
ميوه انگور داراي وتامين هاي A،C وخاندان B – Thiamine ،Ribo flavin ،Pyrodoxine ،Pinto thenic acid ،Biotin ، Nicotinic acid ،Folic acid مي باشدکه دانه و پوست انگور از سه قسمت ديگر آن ويتامين بيشتر را دارا مي باشد.
تيزاب هاي مهم عضوي عبارت اند از Tartaric acid ، Malice acid ،Citric acid ،Ascorbic acid و Phosphoric acid بوده که %2 آن را تنها تيزاب Tartaric acid و Malice تشکيل مي دهد که در هواي سرد در اثناي شب تيزاب زياد تشکيل مي گردد زماني که درجه حرارت از30 درجه بلند باشد تشکيل تيزاب کم مي شود.
به بصورت عموم ماده ملونه درپوست و حجرات ميوه و در قسمت گوشتي بعضي انگور ها موجود مي باشد درانگوري ها سفيد و سرخ ماده زرد از اثر موجوديت مرکبات Flavones يعني Quercetin و Flavonla يعني Quercetrin مربوط است .و موجوديت رنگ سرخ و سياه انگور از اثر موجوديت رنگ ماده Anthocyanins ارتباط دارد و رنگ زرد و نارنجي از اثر موجوديت کروتين و Xanthophylls مي باشد.(4)
ورايتي هاي مروج انگور درافغانستان
درافغانستان هاي مختلف انگور در ولايات کاپيسا ، فارياب ، جوزجان ، سمنگان ،تخار ، کندهار ، ولسوالي شولگره و غيره مناطق وجود دارد که از بعضي ورايتي هاي آن قرار ذيل ياد آور مي شويم.
a. حسيني : اين انگور داراي رنگ سبز ، پوست نازک خيلي شيرين و داراي دانه ها يا حبه هاي دراز بوده واکثراً به صورت تازه به مصرف مي رسد و بنابر نازک بودن و لطيف بودن پوستش براي حمل ونقل و نگهداري مساعد نمي باشد .
b. فرخي ملنگي :اين ورايتي نيز مانند حسيني داراي پوست نازک و در تجارت و نگهداري غير مساعد بوده و بعد از پخته شدن يک طرف دانه(حبه) رنگ سبز در طرف ديگرش رنگ گلابي را به خود مي گيرد.
c. فرخي با خال : پوست اين ورايتي ضخيم بوده براي تجارت نگهداري مساعد بوده و تا ماه جوزا آن را به سقف خانه ها به شکل آويزان نگهداري مي کنند .
d. ناف انگور: پوست اين انگور ضخيم بوده وقتي که خوشه ها از بته انگور جدا شود حبه ها يا دانه ها مي کفد بناءً براي نگهداري مساعد نيست .
e. سفيد انگور : شکل دانه يا حبه هاي آن کروي شکل و کوچک بوده که در داخل حبه ها مقدار زيادي تخم وجود دارد ، و در وقت انتقال دادن دانه از خوشه ها جدا شده و بنابر اين دليل تجارت آن غيرممکن مي باشد وتکثير آن رو به کاهش است .
f. فيل سفيد : داراي پوست ضخيم بوده و قابل تجارت نگهداري مي باشد و به دو نوع است يکي داراي دانه هاي دراز باريک و ديگري داراي دانه ها ي کروي بزرگ بوده و خوشه آن کلان و پر مي باشد. انگور فيل سفيد براي نگهداري و تجارت خيلي مشهور مي باشد .
g. فيل سياه : اين انگور بنابر نازک بودن پوستش براي نگهداري و تجارت مساعد نبوده و به دو نوع است . يک نوع آن داراي خوشه هاي تنک و نوع ديگر آن بنام فيض الله بيگي ياد مي شود. داراي خوشه هاي بسته يا پر و دانه هاي کلان و شيرين مي باشد .
h. انگور سياه: اين انگور که مشهور به کلک عروس مي باشد به دو نوع لوله دانه و دراز دانه تقسيم مي شود ، وقتي که دانه اش براي نگهداري در چت آويزان ميکنند رطوبتش را از دست مي دهد وبناءً براي نگهداري مساعد نبوده واز آن شيريني يا دوش آب ميسازند.(1)
سيستم کشت انگور:
تاک انگوردراکثرمناطق مختلف کشوربه اشکال گوناگون تربيه وپرورش ميگردد. درين جاه بعضي نکات لازم که بالاي پرورش وتربيه انگور اثر مگذارد بطور خلاصه از آن ياد آور ميشويم.
تاک يکساله ريشه دار پيش از شاندن بايد شاخه بري شود. که در وقت شاخه بري دونوده پندک دار يکساله براي کاشتن انتخاب ميگردد وجاي مناسب آن قبلاً بايد آماده شده باشد وبعد ازکاشتن تاک درتابستان اول بدون آبياري چيزي ديگر ضرورت ندارد وبايد شاخه بري نگردد.
در افغانستان عموماً تاک ها بدوطريقه تربيه وپرورش ميگردد.
1. سواره تاک: که بالاي درختان بزرگ وچيله ها تربيه ميگردد. که مثال خوب آن ولايات ننگرهار ولغمان ميباشد.
2. پياده تاک:که بالاي جويه ها وپشته ها بروي زمين تربيه ميگردد که مثال خوب آن ولايات پروان ، جوزجان ،غزني ، کندهار،هرات ميباشد.
اين دوطريقه ازلحاظ باغداري مدرن وعصري داراي نواقص نيز ميباشد بطور مثال تربيه انگور بالاي درختان امکان محافظت ازشر پرندگان ، حشرات وامراض راندارد ويا هم شاخه بري وچيدن ميوه آن مشکل است.(8)
شاخه بري تاک:
تاک را بايد همه ساله شاخه بري کرد واگر يکسال شاخه بري نگردد رشد آن کم ميگردد. شاخه بري تاک درخزان سال واگر هوا زود تر سرد شود در اوايل بهار انجام ميدهند ولي اگر شاخه بري بهاري قبل از بازشدن جوانه ها انجام يابد خوبتر خواهد بود.
تعدادي جوانه هاي باقي مانده روي شاخه هاي تاک شاخه بري شده بستگي به نوع انگور وقوت رشد ونموي آن ميباشد. د ربته هاي قوي 10-7 در بته هاي متوسط 6-4 ودر بته هاي ضعيف 3-2 جوانه تازه باقي گذاشته ومتباقي را قطع مينمايد. وهم چنان شاخه بري به دونوع ميباشد.
1. شاخه بري تابستاني
2. شاخه بري زمستاني وبهاري
تاک انگور به مقاصد ذيل شاخه بري ميگردد.
1. ساختمان عمومي تاک بصورت طولاني نگهداري شود.
2. قسمتهاي ميوه دار تاک درتمام قسمتهاي تاک بشکل مساوي تقسيم گردد.
3. زريعه شاخه بري جنسيت وحاصلات ميوه درفي واحد تاک بلند برده شود.(2)
ا نتخاب قلمه :
انتخاب قلمه براي کاشت طي دومرحله انجام ميگيرد.
1. انتخاب پايه که بايد از آن قلمه بگيرند.
2. انتخاب قلمه ازبين شاخه ها ويا بازوهاي که بايد از روي پايه مادري قطع شود.
از دياد تاک بوسيله قلمه عبارت است از کاشتن قسمت ازشاخه يا ساقه يکساله ، در شرايط معيين از حرارت ورطوبت ،مواد غذايي و هوا بطور کلي قلمه تاک را ميتوان از کليه قسمتها ي آن به استثناي گل انتخاب کرد. ولي در تاک کاري معمولاً از بازوي تاک ياشاخه هاي که کاملاً خشبي شده وبرگهاي خود را بطور طبيعي زرد کرده باشد ميگيرند وتقريباً انواع تاک را ميتوان با قلمه تکثير نمود. فقط تعداد کمي از آنها به سختي بوسيله قلمه ريشه دار ميشوند. مانند نوع V.Berlandieri (ويتيس بر لانديري) که بوسيله خوابانيدن شاخه تکثير ميشود معمولاً قلمه را بايد مدت يکسال در قوريه اول وگاهي يکسال هم درقوريه دوم ويا قوريه انتظاري نگهداري نمود تا نهال کاملاً رشد کرده وريشه هاي لازم وقوي توليد نمايد.اما در تاک کاري دراکثر مناطق افغانستان وديگر ممالک قلمه هاي بدون ريشه را در محل اصلي ميکارند.
از طريق قلمه ، تمام صفات پايه مادري به پايه جديد منتقل ميشود وبر عکس پايه هيا بذري ، قلمه خصوصيات پايه مادري را کاملاً حفظ مينمايد وبدين ترتيب ميتوان خواص ارثي پايه مرغوب ومورد نظر را حفظ کرده ومورد بهره برداري قرارداد.
معمولاً قلمه هاي را که درخزان تهيه شده اند ويادر موقع کاشت از پايه مادري جدا گرديده اند. در آخر فصل زمستان يا اوايل بهار ميکارند. در برخي از مناطق معتدل نيز ترجح ميدهندکه در اواخر خزان قلمه تاک را بکارند.
کاشت قلمه به دوطريقه صورت ميگيرد.
1. کاشت درمحل اصلي
2. کاشت درقوريه (2)
پيوند:
تعريف: پيوند عبارت است از قراردادن قسمت از گياه بنام پيوندک روي گياه معيين بنام پايه ، بنحوکه پس ازمدت دوگياه يکي شده به رشد ونموي همزيستي Symbiotic)) خود ادامه بدهند.
پايه وظيفه جذب آب ومواد غذايي از زمين وتثبت گياه پيوندي درخاک را به عهده دارد. وپيوندک که بعد از رشد ونمو تاج درخت يا گياه پيوندي را تشکيل ميدهد با انجام عمل فو توسنتيز ماده اوليه ترکيبات عضوي را براي تغذيه مجموع پايه وپيوندک در برگهاي خود ميسازد.
منظور از پيوند تاک عبازت است از جوش دادن پيوندک از پايه هاي مادري مرغوب مورد نظر ، روي پايه هاي مقاوم که نسبت به برخي عوامل حساسيت نشان نميدهد(مثلاً في لوکسرا) در نتيجه حفظ ونگهداري خصوصيات ژنيتيکي پاه مادري به منظور بهره برداري اقتصادي ميباشد.
درسال 1880 م تاکهاي فرانسه به آفت بنام في لوکسرا که نوع حشره ميباشد مبتلا گرديده ودر شرف نابودي کامل قرار گرفتند که با پيوند کردن آنها روي پايه هاي مقاوم تاکهاي جنس امريکايي ، از نابودي آنها جلوگيري بعمل آمد زيرا تاکهاي نژاد امريکايي مقاوم به آفت في لوکسرا بوده واين آفت نميتواند از راه ريشه به تاک حمله ورشود ودر نتيجه ادامه فعاليت حياتي پايه هاي پيوند ي با جذب مواد غذايي از زمين تامين ميگردد.
در تاک کاري پيوند به مقاصد ذيل انجام ميگيرد.
1. هر گاه هدف اصلاح ويکدست کردن پايه هاي تاکستان باشد که قبلاً رعايت نشده است از پيوند استفاده مينمايم.
2. براي تغير نوع يا رقم انگور يا تاکستان
3. برا ي جوان کردن درختان پير يا تاکستان هاي پير وقديمي
4. برا ي مقاوم کردن پايه هاي که دراثر آفت يا بيماري نميتوانند درخاک استقرار حاصل نمايد پيوند بيشتر از ساير انواع درتاک بکار ميرود.(2)
استعمال کود:
تاکها مثل ديگر درختان ميوه دا ربه 16 عنصر ضروري ( کاربن ، هايدروجن ، اکسيجن ، نايتروجن ،پتاشيم ، فاسفورس ،کلسيم ، مگنيزيم ،سلفر ، آهن ، منگنيز ، بوران ، جست ، مس ، کلورين ومولبدينم) ضرورت دارد.
تاکها نسبت به تمام ميوجات ديگر به غلظت کمي عناصر زندگي کرده زيرا که به خاکهاي مختلف توافق دارد وريشه آن طوري انتشار مي يابد که هم از خاکهاي سطحي وهم ازخاکهاي عميق به آساني استفاده کرده ميتواند.
استعمال کود ت( درفي واحد ، يک جريب زمين ، يک هکتار زمين ) قرارذيل است.
N- 5-10 Kgr/hectar
F- 327-660 Kgr/في جريب
K- S- 1-2Kgr/دريک تاک
براي تاکها وقت استعال کود نيز بسيار مهم است. اگر در وقت پخته شدن ميوه انگور کود نايتروجن دار استعمال شود در نموي جسماني تاک افزوده وتما کاربوهايدريت که درميوه زخيره شود به نموي تاک استعمال شده ودر پخته شدن ميوه تاخير به مشاهد ميرسد ، امکان دارد نمو الي اخير خزان ادامه پيداکند واوايل زمستان قسمتها يکه اخيراً نمو کرده ازبين ميرود.(4)
نگهداري ميوه:
برا ي اينکه ميوه برا ي اينکه ميوه انگور را برا ي مدت زياد نگهداري نمايم بايد دز رطوبت وهواي سرد نگهداري گردد. قبل از اينکه انگور در زخيره خانه هاي دائيمي انتقال يابد بايد در تاريکي خانه هاي بزرگ وبا اطاق هاي سرد انتقال يابد تا حرارت باغ دروقت کوتاه از انگور دور گردد. وبعداً انگور %50 با غاز سلفرداي اکسايد معامله گردد ، بخاطريکه از يک طرف غاز متذکره فوق باعث کنترول بعضي مکروبها ميگردد واز جانب ديگر انگور بصورت تازه نگهداري ميگردد.
انداره درجه حرارت سرد خانه ها 0.1 درجه سانتي کراد در نظر گرفته ميشود که %92-87 قسمتهاي زخيره گاه به درجه نسبتي معيين قرار گيرد ، ذخيره گاه درجريان هواي آزاد قرار گيرد تا از گنديدن انگور جلوگيري به عمل آيد.
با درنظر داشت شرايط فوق الذکر ميتوانيم ميوه انگور را از 5-3 ماه نگهداري نمائيم ، اکثراً ممالک پيشرفته ومترقي جهان در تدابير نگهداري ميوه انگور از روش سيستم هاي سرد نگهداشتن انگور استفاده مينمايند که بالاي مواد غذايي به سه صورت تاثير ميگذارد.
1. خواص محصول
2. مواد غذايي محصول
3. وضعيت ميکروبي محصول(1)
پروسس انگور:
براي درست نمودن کشمش انگور وقتي چيده ميشود که بصورت درست به پختگي رسيده باشد. هرگاه مواد قندي انگور بوسيله Balling hydrometer اندازه شود بايد که کم از کم به 25-24 درجه سانتي گراد بالاي Balling برسد که برا ي کشمش نمودن حالت مناسب بشمار ميرود هر گاه برا کشمش ساختن انگور خام انتخاب گردد درين صورت رنگ ومزه انگور خراب ميگردد وحاصلات کشمش هم کم ميگردد که بايد کشمش انگور خراب با کشمش انگور خوب مخلوط نگردد.
انگور را ميتوانيم به سه طريقه ذيل پروسس نمايم.
1. خشک نمودن انگور در سايه خانه ها
2. خشک نمودن انگور بواسطه آفتاب
3. خشک نمودن انگور بواسطه حرارت دادن(
1- خشک نمودن انگور درسايه خانه ها:
جهت خشک نمودن انگور درسايه خانه ها مقدار زياد خاصلات را جمع آوري مينمايند که بعداً درسايهخانه هي مخصوس که از نور آفتاب جلوگيري شده باشد. انتقال ميدهند ، روي سايه خانه ها را با جاروب پاک مينمايند تا از گرد وخاک جلوگيري شده باشد. انگور هاي متذکره را روي سايه خانه هموار ميسازند که بسيار شکل ابتدايي را داراميباشد برا ي جر يان هواي آزاد گاه گاهي بعدا ز8-5 ساعت دروازهسايهخانه باز مينمايند تا وقتي اين کار صورت ميگيرد که انگور کاملاً آب اظافي خود را تبخير نموده ورطوبت معينه در کشمش حفظ گرديده باشد.
مدت نگهداري انگور براي کشمش نمودن نظبه درجه حرارت فرق کند که از 10- 5 روز را دربر ميگيرد درمناطق که هواي نسبتاً سرد ارد اين مدت ميتواند چندين روز ديگر را هم دربرگيرد. اين نوع کشمش که بنام کشمشمهاي سايه گي ونيز کشمش سبز هم ناميده مشود دراکثر مناطق که تاکستان ها وجود دارد مروج ميباشد.
2- کشمش نمودن بواسطه آفتاب:
درين رقم خشک نمودن که بواسطه آفتاب صورت ميگيرد بعداز اينکه انگور به مرحله کاملاً پختگي خود رسيده وبعد از جمع آوري آنرا بالاي زمين پاک وهموار ، هموار مينمايند اگر روي زمين تر پال يا تکه پاک بياندازيم مطمئن خواهد بود انگور هاي متذکره ا بعد از هموار نمودن زير اشعه مستقيم آفتاب براي مدت 7- 5 سويه قرا ر ميدهند وقتي انگور کاملاً خشک شده وبه کشمش تبديل گرديده کشمش هارا جمع آوري نموده ورد بوجي ها پر مينمايند که جهت مصرف به بازار بفروش ميرسد.
3- خشک نمودن بواسطه حرارت دادن:
درين نوع خشک کردن انگور ازماشين هاي مخصوص کار گرفته ميشود که محصولات را بعداز پاک کاري قسم ستندرد به حرارت معيينه عيار ساخته ميشود وفشار حرارتي انگور را به کشمش مبدل ميسازد اين شکل کشمش نمودن يک اندازه سهولت ها را به بار مي آورد وشکل مدرنيزه خشک نمودن انگور ميباشد. که بد بختانه تابه حال دروطن ما درين زمينه اقدام صورت نگرفته به هر حال از نظر اقتصادي مصارف زاد به کار دارد که کشورهاي فقير وعقب مانده از اين تخنيک مدرن تابه حال استفاده نه نموده است.(1)
توليدات کشمش افغانستان:
در افغانستان شش نوع کشمش بيشتر عموميت دارد که عبارت اند از :
کشمش سبز ، کشمش سياه، کشمش غوله دان وکشمش سرخ کلان که از نوع انگور منيکا تهيه ميگردد. بطور تخمين از يک هکتار زمين انگور باغ مقدار 12.6 تن انگورو3150 کيلوگرام کشمش بدست مي آيد که شش نوع انگور فوق الذکر عبارتند از :
1. کشمش سبز که درولايات کند ها روپروان بيشتر يافت ميشود.
2. کشمش سرخ که درولايات پروان ، جوزجان وغزني توليد ميگردد.
3. کشمش سبز کلان که تنها در ولايت کندهار يافت ميگردد از انگور آبجوش بدست مي آيد.
4. کشمش سياه که درولايات کندهار وجوزجان بيشتر توليد ميگردد.
5. کشمش غوله دان که تماماً درولات پروان توليد ميگردد.
6. کشمش سرخ کلان ياکشمش منيکا که درولايت پروان به پيمانه زياد توليد ميگردد.
اين شش نمونه کشمش از محصولات تاکستانهاي کشورما به حسب رفته که تماماً شکل تجارتي دارد ولي اکثراً از دوقسم مخصوص کشمش افغانستان به خارج کشور صادر ميگردد باقي مانده مصارف داخل کشور را تامين مينمايند.(7)
نتيجه گيري:
نظر به معلومات جمع آوري شده درين سمينار در مورد انگور چنين نتيجه گيري ميگردد. قابل ياد اوريست که ميوه جات در بلند بردن سطح اقتصاد کشور ما رول مهم وارزنده را دارد که هم ساله يک اندازه ميوه جات مختلف به قسم تازه خشک به ممالک خارج صادر ميگردد واز اين درک مقدار پول هنگفتي نصيب ما ميگردد. شرايط طبيعي افغانستان برا ي تربيه وپرورش انگور خيلي مساعد بوده اما قسميکه به همه معلوم است ، انگور ازميوه هاي مهم مملکت مااست ومخصوصاً درولايات هرات ، کندهار کابل ، جوزجان و فارياب ساحات وسيعي را احتوانموده واز حيث ابعاد دانه ورنگ با انواع مختلف عرض اندام مينمايد.
نظربه اظهارات علما ي نبات شناسي جهان تربيه انگور برا ي اولين با در آسياي ميانه يا قسمت هاي شمالي کوههاي قفقاز وترکستان شروع شده است که انواع وحشي تاک درجنگلات کشور ما ثبوت اين واقعيت است انواع انگور هاي که دردنيا کاشته ميشود داراي گونه هاي متعددي ميباشد که مهمترين آن ها نوعVitis Vinifera ميباشد که بنام انگور دنياي قديم نيز ناميده ميشود. نبات انگور ازجمله نباتات برگريز چندين ساله ميباشد که به مقصد توليد انگور وکشمش تربيه وپرورش ميگردد وقابل ياد آوريست که اضافه تر از 160 نوع انگور درتمام جهان موجود بوده که از آن جمله اظافه از 120 نوع آ« در کشور عزيز ما موجود بوده که همه اين ها مربوط به جنس Vitis ميباشد
انگور به فاميل Vitaceae وجنس Vitis ارتباط دارد که %90 انگور هاي جهان ازنوع Vinifera ميباشد. علاوه بر اينکه از انگور بقسم تازه وکشمش استفاده ميشود بعضي از انواع خوراکه هاي گوناگون نيز ساخته ميشود که قرار ذيل از آن نام ميبريم :
1. براي ساختن مربا
2. اقسام شيرينيهاي متنوع
3. الکول سازي
4. انگور قطي شده
سفارشات:
با مطا لعه مطالب متذکره طرحهاي پيشنهادي خويش را چنين سفارش مينمايم:
1.برا يايجاد تاکستانهاي جديد بايد از ورايتي هيا مدرن ومقاوم در مقابل امراض وآفات استفاده گردد.
2. در نقاط که هوا بسيار گرم است تاکستان نبايد تشنه بماند.
3. درنقاط که آب وهواي معتدل دارد بايد تاک را کوتاه نگهداريم.
4. بادور نمودن گياهان هرزه ا زتاکستان ها ما ميتوانيم که رطوبت خاک را حفظ کنيم بخاطريکه گياه هرزه بااصل نبات رقابت نموده باعث تبخير آب از زمين ميگردد.
5. انگور بايد همه ساله شاخه بري گردد.
6. از لحاظ توليد انگور با مقايسه باساير ميوجات داراي اهميت زياد بود بناءً لازم است تا در تربيه انگورهر چه جدي صورت گيرد تا صادرات آن بيشترگردد.
7.براي اينکه ميوه بعداز چيدن به يک مدت زياد نگهداري شود بايد درهواي سرد ومرطوب نگهداري شود.
8. باغ انگور بايد در جاي احداث گردد که امکان يخبندي آن کمتر باشد.
9. شاخه هاي که کاملاً رسيده واز پايه هاي سالم وقوي باشد بايد جهت پيوند از آن استفاده گردد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
لطفاً با نظرات خود مارا یاری رسانید