چگونگی و تهیه مواد غذایی برای پرورشگاه مرغ یا فارم مرغداری

خوراکی چیست؟ موادی است که پس از خورده شدن توسط حیوان، قابل هضم، جذب و قابل استفاده باشد، مانند گندم، سویا و جواری.

جیره غذایی چیست؟ مجموعه ای از مواد خوراکی که تامین کننده تمام نیازهای مواد مغذی بدن موجود زنده باشد را جیره غذایی میگویند.

در قدم نخست باید بدانید که یک مرغ به چه موادی جهت رشد، تخمگذاری و جوجه کشی نیاز دارد و بعد بروید دنبال تهیه آنها.

کاربوهایدریت ها: حدود 75 درصد وزن ماده خشک اکثر مواد دانه ای را کاربوهایدریت ها تشکیل میدهند. این دسته از مواد مغذی منبع اصلی تامین انرژی خوراکی پرندگان هستند و انرژی تولید شده توسط آنها برای نگهداری و بقای پرندگان، رشد و نمو، ساخت بافت های متعدد، تولید گوشت و تخم مرغ و همچنین انجام کار استفاد میشود، بیشتر انرژی کربوهیدرات ها بلافاصله بعد از جذب استفاده نمی شود؛ بلکه بعد از تبدیل شدن به گلیکوژن یا چربی در بدن مرغ ذخیره شده تا هنگام لزوم تجزیه و سپس به مصرف برسد. تمامی کربوهیدرات ها حاوی عناصر کاربن، هایدروژن و اکسیژن هستند که در بیشتر ترکیبات آنها نسبت هیدروژن و اکسیژن، شبیه نسبت  این دو عنصر در مالیکول آب است OH₂

لیپیدها: در بافت های(انساج) گیاهی و حیوانی نوعی از ترکیبات آلی(عضوی) وجود دارد که لیپید نامیده می شود.  این ترکیبات در آب نامحلول  اما در بعضی از حلال های عضوی (مانند کلروفرم، ایتر) محلول هستند. چربی ها از مهم ترین لیپیدهای موجود در بدن حیوانات و خوراک هستند. اما لیپیدهای دیگر به غیر از چربی ها در  این گروه وجود دارند که نقش کلیدی در تغذیه و فیزیولوژی دارند. چربی ها نیز شبیه کاربوهایدریت ها در ساختمان خود دارای کاربن، هایدروژن و اکسیژن هستند ولی مقدار کاربن و هایدروژن آنها بیشتر است. لیپیدها جزئی از مواد تشکیل دهندۀ  سلول ها(حجرات) هستند که به طور عمده در ساختمان غشاء و جذب ویتامین های محلول در چربی دارای اهمیت هستند.

پروتین ها: پروتین ها بخش پیچیده ای از مواد مغذی هستند که از واحدهای کوچک تری به نام امینواسید ها تشکیل شده اند. امینواسید ها در بدن به دو دسته ضروری و غیر ضروری تقسیم می شوند. امینواسید های ضروری باید از طریق غذا تأمین شوند.پروتئین ها در بافت های ساختاری، خون، آنزیم ها و هورمون ها یافت می شوند. 22 امینواسید وجود دارد که به طور معمول در اجزای سازندۀ غذا یافت می شوند. از  این میان فقط 10 امینواسید ضروری هستند و باید در جیرۀ غذایی وجود داشته باشند. دو امینواسید لیزین و متیونین نقش مهمی در تغذیه مرغ به عهده دارند. منبع اصلی تأمین پروتین برای مرغ از طریق پروتین های گیاهی و حیوانی است. میزان پروتین حیوانی در جیرۀ غذایی جوجه های گوشتی باید حدود 52 درصد کل پروتین جیره باشد. از منابع پروتینی می توان به پودر ماهی، پودر گوشت، پودر خون و پودر سویا اشاره کرد. جیره های غذایی فقیر از نظر پروتئین و یا سایر مواد مغذی ضروری موجب کاهش سرعت رشد و به خطر افتادن سلامت جوجه ها مي شوند.

مواد معدنی: مواد معدنی با توجه به اهمیتی که در تغذیه مرغ دارند به دو دستۀ عناصر پرنیاز و عناصر کم نیاز تقسیم می شوند: عناصر پرنیاز: کلسیم، فاسفرس، سودیم، پوتاشیم، کلورین، گوگرد، منیزیم

عناصر کم نیاز: آهن، مس، کبالت، ید، منگنز، روی، سلنیوم، فلورین، مولیبدن.

 مواد معدنی برای لخته شدن خون، فعال کردن آنزایم ها، متابولیزم انرژی، تنظیم فشار آزموسی، تعادل اسیدی و بازی بدن و برای عملکرد صحیح عضلات در بدن لازم است.

 

ویتامین ها: ویتامین های مورد نیاز بدن مرغ به دو دسته ویتامین های محلول در چربی (A, D, E,K) و ویتامین های محلول در آب گروه (C, B) تقسیم می شوند.

در پرندگان ویتامین C در بدن ساخته میشود؛ بنابر این هیچ نیازی به وجود این ویتامین در جیزه مرغ نیست.

منابع تامین کننده جیره مرغ :

جواری: 3400 کیلو کالری انرژی و 9 درصد پروتین دارد که 80 درصد آن در بدن پرندگان قابل جذب است. جواری همچنان دارای گزانتوفیل (رنگدانه زرد رنگ) است که در زردی پاها، پوست، نوک و زرده تخم مرغ بکار میرود، است. مصرف زیاد و مداوم جواری باعث زرد شدن گوشت مرغ نیز میشود.

 

گندم: 3100 کیلوکالری انرژی و 12 درصد پروتین دارد که استفاده بیش از 30 درصد از آن در جیره پرندگان مشکلاتی را به بار می آورد. گندم نباید بسیار نرم آسیاب شود زیرا باعث ایجاد چسبندگی در دهان و مقعد جوجه ها میشود و این کار رشد باکتریا ها و قارچ ها را در این مناطق افزایش داده و خطری جدی برای فارم بشمار می رود.

 

چرا باید در جیره پرندگان از چربی استفاده کنیم؟

1-   افزایش رشد   2- کاهش مصرف خوراک   3- کاهش گرد و غبار حاصل از خوراک   4- افزایش مزه جیره

5- افزایش قابلیت هضم خوراک   6- افزایش جذب ویتامین های محلول در چربی.

 

کنجاره سویا: 2550 کیلوکالری انرژی و تا 48 درصد پروتین دارد. حد اکثر مصرف آن در جیره پرندگان 30 درصد است.

 پودر گوشت: 55 درصد پروتین خام دارد. متیونین، سیستین و تریپتوفان کم و لیزین آن بالاست. میزان مصرف پودر گوشت به طور متوسط بین 5 – 7 درصد و حد اکثر آن تا 10 درصد است.

پودر خون: منبع غنی ای از پروتین و لیزین است. استفاده از آن به مقدار 10 درصد موجب اسهال میشود.

ضایعات کشتارگاه های پرندگان: این مواد شامل سر، پا، روده و سایر قسمت های حذفی است که در تغذیه مرغ از آن استفاده صورت می گیرد. پروتین آن 50 درصد است و نباید بیشتر از 16 درصد مواد معدنی داشته باشد.

پودر استخوان: این غدا که پس از پختن در شرایط تحت فشار، خشکاندن و آسیاب کردن استخوان ها بدست می آید جهت تامین 26 درصد کلسیم و 13 درصد فاسفورس بکار میرود.

سنگ آهک: دارای 35-38 درصد کلسیم است، میزان فلورین آن باید کم باشد.

نمک: منبع تامین سودیم و کلورین است. وجود کمی نمک در جیره ضروری است و نباید بیشتر از 0.5 درصد درجیره طیور استفاده شود.